Platt-Klöön-Avend

Leev Plattfrünnen,

an Freedag, de 02. Juni 2023 gifft dat weer een Platt-Klöön-Avend in de "Bo" van de Leezder Möhlen. Wi willen proten over "Oostfreeske Fehndörpen". Dat fangt an um 19 Ühr un is so ruugweg daan tegen 21 h.
Oostfreeske Mooren hebben maal de Grootdeel van uns Landskupp utmaakt, de Minsken hebben sük neet so recht daarin troot, wieldat de Gefahren to groot wassen. De Minsken hebben woll murken, dat se mit Törf hör Wohnens good warm kriegen kunnen, man se hebben dat Moor blot so ´n bietje anröögd. Eerst as de Minskentall wat groter wurr to Begünn van de Neeitied, do hebben se anfangen dat Moor mit Systeem oftograven.

Man wull neei Land winnen un de Weertschupp antörnen. Vörbild wassen de Neederlanners. De hebben een Kanaal in dat Moor heringraven un daarmit dat Water oflopen laten. An de beid Kanten van de Kanaalen hebben se hör eenfacke Katen opsett, se dürßen van daarut - weg van de Kanaal - in dat Moor heringraven, dat nömd man Upstreeken. 

De Törf kunnen se verkopen. Man dat was in naaren Knojeree un vööl inbrengen dee dat neet. De Törf wurr mit lüttje Schippkes (Törfmuttjes) over de Kanaalen daarhen brocht, waar man de Törf kopen kunn. Man seggt van de "Kolonisten". "De eerst sien Dood, de Tweed sien Nood un de Dard sien Brood". De Fehns hebben so een heel eegen Dörpförm ofgeven, lang Husenriegen achternanner an de Kanaalen (=Wieken) lang. dat gifft in Oostfreesland un in de anliggend Kuntreien (Oldenbörger Land un Eemsland) Dutzenden van Fehndörpen. Fehn (Neederlandsk "Veen") is dat Woord för Moor. Wi in Düütsland kennen dat Fehn as "kultiveert Moor", de eerst was Grootfehn. Daar gifft vööl over to vertellen.

Jo Adolf Sanders