Leev Plattfrünnen,
de Maant is ok al weer um, nu gifft dat weer en neei Platt-Klöön-Avend van Oostfreeske Taal in de Boo achter de Möhlen in Leezdörp, ik will Hör hier noch maal weer daarup upmarksaam maken, dat wi daardör neet de eng Trappen na boven hen mutten, wi könen so van uns Autos in de Vergadernsruum stappen, daar is ok dat Klo to even Eer. De meesten könen neet mehr de Trappen na boven in de Teeköken van de Möhlen herupgahn.Wi willen uns bemöten an de Freedag, de 02.Mai 2025, Klock 19 Ühr, un fangen dann ok mit Tee un Kook of anner Backwaren an. Bott is daar genoog. Ditmaal befaten wi uns mit Ihlow, waar dat wunnerbaar Kloster weer - as "Animation" - upstellt worden is. Natürelk beproten wi de Kosterbauten un dat wördvull Museum unner de oll Kark, wi proten over de Klostertuun un de Utgravens, un wo dat all tostann komen is, over de noch to sehnde Fiskkuhlen, over dat Backhuus, over dat Jagdslött van de Cirksenas (de neet mehr daar is), dat is later dann dat Forsthuus worden - un ok over de Weg daarhen mit de Gedachten an de Freeske Freeheid.
Dichtbi is de Begünn mit de Vosskuhlen un de Dachshoppel. Man Ihlow hett ok noch annerswat to beden, eenmaal liggt dat Kloster middent in d´ Holt, daar is dichtbi ´n Freelüchtbühn, waar ok mennigmaal Kark ofhollen worden kann. Dat Land liggt drumherum good deep, an mennig Steden unner de Meerspegel. Daar sünd Meden, de noog de typiske Sumpplanten un -deren beharbargen, daar fangen de Depen, de na Ollersum un na Emden henlopen an, daar sünd Waterlopen un Waterpoolen. Ihlow hett, ok wenn dat haast middent in Oostfreesland un wiedof van ´t Water liggt, unner Störmflooden to lieden hatt, t. Bsp de van 1717 un 1825. Daar in Ihlow is de mittlerwiel weer upklütere Möhlen (mit Naam Berta) un daar is ok noch "Fehn" to sehn mit de TIllen (Klappbrüggen). Ihlowerfehn is eerst in dat 17. Jahrhunnert to ´n Fehndörp worden, man vandaag hett sük daar de Frömdenverkehr entwickelt, spietelkerwies is de wunnerbaar Gardeneree Kuhlmann, de sük up "Fuchsien" spezialiseert harr, neet mehr daar, man de wurr faak van Bussen anfohren. Kuhlmann hett sien Planten haast na all "Landes- un Bundesgartenschauen" henlevert. Man wat noch daar is, is dat Verhalensstee, dat Ihler Meer, mit Freetiedsangebotts und för Sport van elke Soort.
Middent dör Ihlow löppt de Eems-Jade-Kanaal, lopen Straten tüsken Auerk un Emden of Ollersum daar liggen Westerenn, de Schippshelgen van Fahne, de Stratendörpen van Ochtelbur un Riep un Riepster Hammerk, dat haast allerwegens deeper liggt as de Meerspegel.
In Riep, dat is de grootste Dörp in Ihlow, is de besünner Karktoorn, de as "Teebüss" betekent word, in ´d Hammerk hett de Oversliekung west, daar is Ackerland entstahn un daar is noch ´n Kokermöhlen, ´n Flutter un ´n Paltrockmöhlen overbleven. To mien Kinnertied was dat all deep Land, vull van Gosen un vull van Watergaten.
Dann gifft daar Siemswold, mit dat Sandwater un ok daar bünt Sump-Planten un Sump-Deren, daar is noch de Siemswoldmer Möhlen un daar was maal ´n groot Molkeree un daar wassen mooi Fennen. In Siemswold is ok all Jahr de groot Flooimarkt bit in de Nacht herin. An de Südoostsied stött Ihlow an Auerk un Grootfehn an, daar is all Jahr dat groot Schaapscheren un ´n Weerstation, daar gifft dat heel anner Dörpen, so as Wester- un Oostersander un Weene mit ´n oll Kark.
Ik lööv, daar hebben wi ´n Bült to kakeln. Wi denken dann weer an de Spenn för de Heemaatvereen Leez, de uns alltied so mooi umsörgt, anners köst de heel Vergadern nix.
Jo Adolf Sanders